Якія функцыі выконваюць прыметнікі? Спіс, прыклады ужывання ў мове

Часціны мовы - зладжаны механізм, у якім няма ні аднаго лішняга элемента. Дзіўна, але ў кожнай мове гэты механізм уладкованы па-свойму. Тое, што ў адной мове можна выказаць двума-трыма словамі, у іншым запатрабуе пабудовы досыць складанага прапановы. Вось чаму вельмі важна пры вывучэнні замежных моваў не падыходзіць да граматыцы праз рукавы, а думаць аб кожнае правіла - бо сярод іх няма пустых і бессэнсоўных.

Прыметнік з'яўляецца адной з ключавых часцін мовы, даючы людзям магчымасць ярка апісваць свет. Аднак і яно мае свае нюансы ў розных мовах свету. Гэта і структура, і месца ў сказе, і ўзгадненне з іншымі часцінамі мовы, і, вядома ж, функцыі, якія ўскладаюцца на прыметнік. У артыкуле мы разгледзім і супастаўны функцыі гэтай часціны мовы ў некаторых еўрапейскіх мовах.

агульныя ўласцівасці

Такім чынам, якімі асаблівасцямі валодаюць імёны прыметнікі? Спіс досыць вялікі.

Перш за ўсё, прыметнік пазначае непрацэсуальным прыкмета прадмета. Гэта азначае, што апісваецца пастаяннае ўласцівасць жывога ці нежывога прадмета (дакладны сябар, утульны дом). Непрацэсуальным прыкметы таксама абазначаюцца прыслоўямі, толькі гэтыя прыкметы ўжо ставяцца не да прадмета, а да дзеяння (бегчы хутка, прыгожа маляваць).

Калі прыметнік напрамую звязана з назоўнікам, яно павінна ўмець падладжвацца пад свайго «начальніка». У розных мовах назоўнікі валодаюць рознымі катэгорыямі: колькасць, род, склон, скланенне. Усе гэтыя катэгорыі пераймаюць у іх прыметнікі - спіс катэгорый для іх выглядае сапраўды гэтак жа.

ўзаемасувязі

Таксама імёны прыметнікі цесна ўзаемазвязаны з іншымі часцінамі мовы, пранікаючы сябар у сябра і робячы багацей. Ярка праяўляецца гэтая іх сувязь з займеннікамі і лічэбнікамі. На стыку гэтых часцін мовы ў свой час і паўсталі парадкавыя лічэбнікі, якія адказваюць на пытанне «які па ліку?», А таксама адносныя і пытальныя займеннікі «які» і «які». Варта асобна вылучыць якое апісвае прадмет праз дзеянне дзеепрыметнік, якому далі нараджэнне дзеясловы і прыметнікі. Спіс гэтых формаў вельмі вялікі (які плыве карабель, крадзецца тыгр). Камунію таксама ўзгадняецца з прадметам і падае яго працэсуальны прыкмета.

ператварэння прыметніка

Другасная прырода імя прыметніка падкрэсліваецца спосабам яго адукацыі. Часцей за ўсё яно ўтвараецца менавіта ад назоўнікаў, акцэнтуючы на якім-небудзь ключавым ўласцівасці або прыкмеце. Так, ягада маліна дала нам малінавы колер, а кут - вуглаватую хаду. Прыметнікі, якія паказваюць на прыналежнасць прадмета каму-небудзь - найбольш яскравы прыклад цеснай сувязі гэтай часціны мовы да назоўнікаў. Такі гнуткасцю адрозніваецца руская мова, дзе прыналежныя прыметнікі ўтвараюцца часта: кніга дзядулі - Дзедушкіна кніга.

У англійскай і нямецкай мовах такія формы адсутнічаюць. У ангельскай grandad's book на прыналежнасць кнігі дзядулі паказвае прыналежны склон назоўніка grandad. У нямецкай мове ёсць амаль ідэнтычная спрошчаная форма, якая ўжываецца з уласнымі імёнамі: Annas Auto. Аднак часцей за ўсё гэтую ролю выконвае адмысловая форма роднага склону: das Buch des Grossvaters, пры гэтым на першым месцы знаходзіцца прадмет, а не яго ўладальнік.

Англійская мова знакаміты канверсіяй - поўным пераходам адной часціны мовы ў іншую без бачных змен. Схільныя канверсіі і прыметнікі - wet (вільготны) можа без працы стаць назоўнікам са значэннем «вільгаць». А slim у значэнні «стройны» ў пэўным кантэксце стане дзеясловам «стройнеть».

У нямецкай мове падобны механізм ператварае прыметнік у абстрактнае назоўнік. Schwarz ў значэнні «цёмны» пры даданні артыкля набудзе сэнс «цемра». Таксама тут магчымая канверсія пры называнне жывых істот, якія валодаюць прыкметай, названым вырабляльным прыметнікам, der Irre - «вар'яцкі», der Taube - «глухі». Даданне артыкля да прыметніку працуе і ў французскай мове: Le ciel est bleu (прыметнік); Le bleu (назоўнік) du ciel. Сінтаксічная функцыя ў bleu яго месца ў сказе, а таксама наяўнасць артыкля дае падставы лічыць le bleu назоўнікам. Пры гэтым назоўнік le bleu, акрамя галоўнага значэння (абазначэння колеру - сінь, сінь), мае і іншыя, напрыклад: рабочая адзенне, сіняя кашуля, пачатковец, сіняк, лазурак.

Запазычанні прыметнікаў

Існуюць некалькі відаў запазычанні замежных прыметнікаў, у залежнасці ад ступені іх адаптацыі да рэалій які прымае мовы. У сувязі з гэтым можна вылучыць некалькі такіх тыпаў:

• Поўная калька - слова ня перажывае ніякіх зменаў, не прымае сістэму скланення мовы. Як правіла, сюды адносяцца спецыфічныя тэрміны, якія абазначаюць стыль (рэтра, ракако), а таксама складаныя каляровыя адценні (Марсала, індыга).
• Суффиксация - найбольш аб'ёмная група запазычаных прыметнікаў. Цікавы той факт, што гэтак жа знаходзяць аналагі ў прымаючай мове і замежныя суфіксы прыметнікаў. Спіс іх досыць вялікі. Французскія суфіксы -aire, -ique і -if відазмяняюцца ў -ар- і дапаўняюцца прыродным суфіксам -ный. Таксама папулярны суфікс -ический: legendaire - легендарны; diplomatique - дыпламатычны. Грэцкі суфікс -ик ў рускай мове пераходзіць у -ичный, -ический: гігіенічны, фотагенічнай, гераічны.

Вялікія і магутныя прыметнікі

Спіс прыметнікаў рускай мовы вельмі вялікі дзякуючы словаўтваральнай патэнцыялу гэтай часціны мовы.

Функцыя прыметнікаў у сказе - альбо вызначэнне (Ён чытае добрую кнігу), альбо частка састаўнога імяннога выказніка (Я сёння вельмі энергічны). У першым выпадку прыметнік ставіцца перад назоўнікам, у другім - пасля яго.

Па функцый і словаўтваральнай патэнцыялу можна падзяліць усе прыметнікі. Спіс складаецца з трох пунктаў:

1. Якасныя - абазначаюць непасрэдны прыкмета, які можна адчуць органамі пачуццяў (чырвоны, гучны, салёны). Такія прыметнікі змяняюцца па ступенях параўнання (гучней - самы гучны), а таксама могуць мець кароткую форму (важны, суровы). Калі ёсць неабходнасць узмацніць значэнне, прыметнік можна паўтарыць: сіняе-сіняе неба. Ад якасных прыметнікаў утвараюцца прыслоўі і абстрактныя назоўнікі: прыгожы - прыгожа - прыгажосць.
2. Адносныя - злучаюць апісваны прадмет з іншым прадметам ці паняццем (алюмініевы - зроблены з алюмінію, швейны - прызначаны для шыцця). Не маюць ні ступеняў параўнання, ні кароткай формы, а таксама не могуць утвараць прыслоўі.
3. Прыналежныя - паказваюць на прыналежнасць каму-небудзь (чалавеку або жывёле) - дзядуляў тытунь, заячая капуста.

Часам магчымы пераход імя прыметніка з адноснай катэгорыі ў якасную. У гэтым выпадку змяняецца і значэнне: лісіны хвост - лісіная ўсмешка (у значэнні: хітрая, хлуслівая).

Важнай характарыстыкай рускіх прыметнікаў з'яўляецца здольнасць да скланення - змене роду, ліку і склону ў адпаведнасці з кіраўніком назоўнікам (цагляны дом - цагляная сцяна - цагляныя слупы).

мова Шэкспіра

Ёсць некаторыя рысы, якімі, у адрозненне ад рускіх, не валодаюць ангельскія прыметнікі. Спіс іх невялікі, але дастатковы.

У адрозненне ад рускіх, ангельскія прыметнікі цалкам нязменнае. Red fox, red flowers, red wall - ва ўсіх гэтых словазлучэннях слова «чырвоны» застаецца як ёсць, па-за залежнасці ад колькасці і тыпу назоўніка.

Вылучаюцца якасныя і адносныя прыметнікі ў англійскай мове. Спіс іх асаблівасцяў амаль такі ж, як і ў рускай, за выключэннем аднаго факту - ангельскія прыметнікі не маюць кароткай формы.

Таксама прыметнік можа перайсці ў абстрактнае назоўнік (the mysterious - нешта таямнічае). Sick (хворы) пры даданні артыкля пяройдзе ў the sick (хворыя, пацыенты). Як і ў рускай, ангельскае прыметнік у ролі вызначэння будзе папярэднічаць назоўнік (an empty house), а ў ролі выказніка - заключаць яго (The house is empty).

Прычыны адсутнасці прыналежных прыметнікаў ўжо абмяркоўваліся раней.

мова Гётэ

Вельмі шмат агульнага маюць англійскія і нямецкія прыметнікі - спіс іх асаблівасцяў амаль ідэнтычны. Аднак ёсць адно сур'ёзнае адрозненне, якое аб'ядноўвае нямецкія прыметнікі з рускімі, - гэта здольнасць схіляцца. Ein billiger Haus - «танны дом» ў множным ліку становіцца billige Häuser. Заканчэння мяняюць род, лік і склон прыметніка (guten Kindes - добрага дзіцяці, gutem Kind - добраму дзіцяці, guten Kind - добрага дзіцяці).

У залежнасці ад таго, ці ідзе гаворка пра пэўны або выпадковым прадмеце, прыметнікі схіляюцца па слабаму (der gute Vater - гэты добры бацька), моцнаму (guter Vater - добры бацька) або змяшаным (ein guter Vater - некаторы добры бацька) тыпу.

мова кахання

Шмат агульнага з нямецкімі маюць французскія прыметнікі - спіс падабенстваў дастатковы. Яны змяняюцца па родах (Il est joli - ён прыгожы, elle est jolie - яна прыгожая) і па лікам (Le livre intéressant - цікавая кніга, les livres intéressants - цікавыя кнігі), склонавых скланення не маюць. Таксама яны змяняюцца ў залежнасці ад ступені параўнання (Grand - Plus grand - Le plus grand).

Цікавая асаблівасць французскіх прыметнікаў - здольнасць мяняць значэнне ў залежнасці ад таго, перад назоўнікам ці пасля яго яны знаходзяцца. Un homme brave - смелы чалавек, у той час як un brave homme - слаўны чалавек.

мова спакою

Спіс прыметнікаў у фінскім вельмі вялікі і адрозніваецца складанасцю. Як і ў рускай, прыметнікі адпавядаюць з назоўнікам у ліку і склоне (а ўсяго іх у фінскім ад 14 да 16).

Некаторыя прыметнікі не змяняюцца па склонах:

eri - розны;

viime - мінулы;

ensi - наступны;

koko - цэлы.

Прыметнік таксама можа стаяць перад вызначаюцца словам: kaunis talo - прыгожы дом; так і пасля яго - Talo on kaunis. - Дом прыгожы. Таксама існуюць ступені параўнання (iloinen - вясёлы; iloisempi - весялей, больш вясёлы; iloisin - самы вясёлы, весяліліся).

Агульнае і рознае

Такім чынам, ва ўсіх разгледжаных мовах прыметнікі выконваюць функцыю вызначэння якасцяў прадмета. Ўзгадненне з прадметам у розных мовах мае свае асаблівасці. Спіс прыметнікаў у фінскім і ў рускай мовах будзе мець і агульныя, і адметныя рысы. Тое ж датычыцца і іншых моў, нягледзячы на блізкасць іх лексікі і граматыкі.