АдукацыяСярэдні адукацыю і школы

Тэорыя Раскольнікава і яе крушэнне

Тэорыя Раскольнікава, яго задума аднавіць прыніжанае годнасці чалавека шляхам «справядлівага» размеркавання выгод, зарадзілася ў атмасферы, характэрнай для таго перыяду. З аднаго боку - сумленныя, прыстойныя людзі, пераўтвораныя крайняй беднасцю ў «стварэнняў дрыготкіх», з другога - бескарысная, але вельмі багатая «вош», смактальная кроў з тых самых сумленных людзей. Ды яшчэ і новыя, да канца несфармаванай, часта пазбаўленыя асноў маралі і духоўнасці ідэі падліваюць алею ў агонь.

Каб падкрэсліць правату (ўяўную) Раскольнікава, Дастаеўскі наўмысна рассейвае па ўсім рамане карціны гора, галечы, узмацняючы тым самым цяжкае адчуванне безвыходнасці. Апошняй кропляй, якая перапоўніла чашу цярпення і прывяла да таго, што тэорыя Раскольнікава з стадыі абстрактных разважанняў перайшла ў стадыю практычнай рэалізацыі, стала споведзь Мармеладова і ліст ад маці. Наступіў момант матэрыялізаваць ідэю, доўга выношвала героем у яго убогай каморцы: гэта кроў па сумлення, якую абраным асобам (і яму ў тым ліку) дазволена праліваць.

Тэорыя Раскольнікава знаходзілася адначасова ў залежнасці і ў супярэчнасці з папулярнымі тады пазітывісцкай тэорыямі Г. Спенсера, Д. С. Мілі, Н. Г. Чарнышэўскага. Усе яны спадзяваліся на эканамічную выгаду і матэрыяльныя выгоды, дабрабыт.

Дастаеўскі лічыў, што свядомасць, пастаянна запоўненае такімі катэгорыямі, губляе патрэба ў цнотах хрысціянскіх, у высокай духоўнасці. Яго герой спрабуе злучыць абодва бакі. Ён марыў, каб чалавек і эгацэнтрызм выяўляў у разумных межах, і каб ён не стаў рабом сучасных эканамічных адносін, не занадта апускаўся ў свае фізіялагічныя патрэбы.

Тэорыя Раскольнікава, рэалізаваная на практыцы, адкрыла самому герою парадаксальнае суседства ў яго душы любові да людзей і пагарды да іх. Ён лічыць сябе выбраннікам, які мае права (і нават павінен) забіць, каб аблегчыць жыцьцё не толькі сябе, але і ўсё чалавецтва. І тут жа ён раптам разумее, што яго прыцягвае і ўлада дзеля самой улады, жаданне панаваць над іншымі.

Каб хоць неяк апраўдаць свае выпакутаваныя ідэі, Раскольнікаў прыводзіць у прыклад некаторых заканадаўцаў, якіх не спыняла нават кроў. Аднак іх дзеянні не прадстаўляюцца змястоўнымі і выратавальнымі, наадварот, яны дзівяць бессэнсоўным разбурэннем дзеля лепшага. Падобны ход думак Радзівона ня надае высакароднасць яго ідэі, як ён і хацеў, а толькі выкрывае іх і прыводзіць да той жа ацэнцы, якую даў ўсяго, што адбываецца Парфіры Пятровіч. Ён вызначыў злачынца як індывіда, які абагаўляе сябе, прымяншаючы пры гэтым асобы іншых людзей, і робіць замах на іх жыцці.

Недарэчная тэорыя Раскольнікава і яе крушэнне бачыцца Дастаеўскаму заканамерным падзеяй. Ён паказаў як імглістасць збаўчай і дабрадзейнага новай ідэі, яе нявызначанасць можа паслужыць нейкай псіхалагічнай завесай, здольнай усыпіць нават сумленне чалавека, каб знішчыць, размыць межы паміж паняццямі дабра і зла.

Тэорыя Раскольнікава і яе крах мае і гістарычную бок. Яна паказвае, наколькі неадназначнымі могуць быць тыя ці іншыя гістарычныя новаўвядзенні, наколькі разважлівасці і дабрапрыстойнасць можа быць зваротна прапарцыйны закон «Я».

Духоўнае адраджэнне галоўнага героя аўтар не апісвае гэтак жа падрабязна, як і яго душэўныя пакуты, аднак, контуры вызначае. Раскольнікаў паступова ўсведамляе сутнасць сваёй ідэі, яе пагібельнага, яе сапраўдны сэнс. Ён адчувае наймацнейшыя пакуты сумлення і гатовы да пакаяння, гатовы з гэтага часу кіравацца ў сваім жыцці толькі запаведзямі Евангелля. На думку Дастаеўскага, аднавіць у герою чалавечае аблічча здольная толькі ахвярная, якая дае каханне, прычым не абстрактная, да ўсяго чалавецтва, а канкрэтная, да пэўнага бліжняга. Для Раскольнікава такім выратаваннем з'яўляецца спачувальная любоў паміж ім і Соняй Мармеладовой.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.birmiss.com. Theme powered by WordPress.