АдукацыяМовы

Стылі рускай мовы. Культура мовы і стылістыка

Раздзел навукі, якая вывучае стылі рускай мовы, называецца стылістыкай. Стылістыка - лінгвістычная дысцыпліна, якая займаецца штудированием сродкаў выразнасці прамовы і якая вывучае законы працы мовы, абумоўленай найбольш відавочным і неабходным выкарыстаннем яго кампанентаў ў прамой залежнасці ад кантэксту, сэнсавай нагрузкі, суаднесенасці з канкрэтнай сітуацыяй. Можна вылучыць наступную парадыгму: стылістыка мовы (імкнецца да вывучэння яго рэсурсаў), стылістыка маўлення (раскрывае сістэму пабудовы тэксту, які належыць таму ці іншаму стылі) і стылістыка тэксту. Апошнюю вылучае вучоны-лінгвіст Адзінцоў. Ён разглядае, наколькі суаднесены сродкі пабудовы тэкстаў з сітуатыўнымі задачамі, паказвае, якія менавіта неабходна выбраць моўныя сродкі, каб стварыць матэрыял пэўнага стылю, а таксама выкарыстанне гэтых сродкаў у розных умовах зносін.

Цэнтральнай праблемай у раздзеле "стылі гаворкі рускай мовы" можна назваць вучэнне аб норме. Яна ўяўляе сабой нейкі ўзор (лексічны, арфаграфічны, фанетычны, арфаэпічны, семантычны, лагічны, марфалагічны, пунктуацыйны, фразеалагічныя, стылістычны, словаўтваральныя і г.д.), без якога якасна ацаніць гаворка не ўяўлялася б магчымым. Існуе ўмоўнае падзел на моўную і стылістычную норму. Моўная займаецца ацэнкай правільнага выбару і выкарыстання рэсурсаў самой мовы. А стылістычная вызначае, наколькі мэтазгодна абраныя тыя ці іншыя формы, кампаненты, адзінкі ў адносінах да камунікатыўнай сітуацыі.

Напрыклад: словазлучэнне "ўзвесці кароўнік" з пункту гледжання моўнай нормы адпавядае канонам, так як пры напісанні не дапушчана памылак на гэтым узроўні. А вось з пункту гледжання стылю такое спалучэнне недапушчальна - лексема "ўзвесці" ставіцца да высокага інтэлігентныя (мастацкаму), а слова "кароўнік" - да гутарковай сферы, а гэта розныя па сваёй сутнасці стылі рускай мовы. То маеце гэтую спалучэнне супярэчыць стылістычнай норме.

Такім чынам, можам вылучыць такія стылі сучаснай беларускай літаратурнай мовы :

  • стыль мастацкай прамовы;
  • гутарковы;
  • акадэмічны;
  • газетна-публіцыстычны;
  • дзелавой гаворкі.

Усе стылі рускай мовы маюць свае, уласцівыя толькі яму стылеўтваральнага, формаўтваральныя фактары і прыкметы, аднолькавы сродкі, якія прадвызначаюць агульныя заканамернасці маўленчай арганізацыі і функцыянавання канкрэтнага тэксту.

Так, напрыклад, навуковаму стылю ўласцівая аб'ектыўнасць, лагічнасць, обощенность, арганізаванасць, строгая кампазіцыйна, аднастайнасць, сістэмнасць - на стылістычным этапе (так як асноўная задача - перадача навуковай інфармацыі); а на ўзроўні моўных сродкаў - прынцып неметафоричности, вялікая колькасць тэрмінаў, абстрактныя назоўнікі, аналітычныя канструкцыі, складаныя уступныя абароты. Дзелавая гаворка характарызуецца стандартизованностью, абмежаванай спалучальнасці слоў, імяннымі спалучэннямі, імператыўнасцю, захаваннем фармальным нормаў.

Газетна-публіцыстычны стыль закліканы перадаць, данесці грамадска значную інфармацыю. У ім дапускаецца некаторая экспрэсія, намёк на суб'ектыўнасць ў перадачы аб'ектыўных фактаў.

Асноўныя рысы гутарковай мовы - дыялог, натуральнасць, перарывістыя фразы, эмацыянальнасць, экспрэсіўнасць, няпоўнасць прапаноў, вялікая колькасць зваротаў, спантаннасць, памяншэнне долі знамянальных часцін мовы і перавага часціц, выклічнікаў, больш свабодная спалучальнасць словаформаў (што абумоўлена вуснай прамовай), асаблівы парадак слоў . Мастацкая гаворка мае права на свядомае парушэнне моўных нормаў, калі гэта будзе функцыянальна апраўдана. Яе паказчыкі - выяўленча-выразныя сродкі, архаізмы, дыялектызмы, неалагізмы, шырокае выкарыстанне тропаў (метафары, параўнанні, эпітэты, парабалы, увасабленне).

Такія асноўныя стылі рускай мовы і кароткая характарыстыка кожнага з іх.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.birmiss.com. Theme powered by WordPress.