Якога роду «цюль» у рускай мове? прычыны блытаніны

Мала якое слова так часта пішацца з памылкай, як «цюль». Самая частая памылка ў слове - гэта не адсутнасць мяккага знака або блытаніна з галоснай, а ўжыванне ў няправільным родзе. Вельмі часта, нават у прафесійнай асяроддзі, можна пачуць, як слова «цюль» схіляюць як назоўнік жаночага роду. Дык якога роду «цюль» у рускай мове на самай справе і чаму?

Значэнне слова «цюль»

Практычна ў кожнай хаце пад шчыльнымі шторамі можна ўбачыць тонкую занавеску, якую называюць цюль. Але, з пункту гледжання стылістыкі рускай мовы, гэта не зусім карэктна. Гэта фіранка з цюлю, гэта значыць гэта назва тканіны, а не самога вырабы. З цюлю і праўда нярэдка шыюць фіранкі, і такі яго тып называюць гардзін. Папулярнасць выкарыстання для пашыву фіранак абумоўліваецца напаўпразрысты. Гэта ўласцівасць дазваляе прыглушыць сляпучае сонечнае святло, не паваліўшы кватэру ў поўную цемру.

Але ёсць іншы выгляд цюлю - гладкі, якім дэкаруюць вопратку і нават шыюць з яго сукенкі, ніжняе бялізну і спадніцы. Больш за тое, выраб адзення было першасным, а толькі потым тканіна сталі выкарыстоўваць пры дэкарыравання памяшкання.

Цюль (або бобинет) - гэта напаўпразрыстая тканіна сеткаватай структуры, якая вырабляецца з баваўняных, лавсанового і шаўковых нітак. У якасці дэкарыравання падобны вонкава з тканым карункамі. Цюль можа быць проста празрыстым ці з нанесеным малюнкам або элементамі вышыўкі. Структура бывае як жорсткай, так і струменістым. Сама сетка можа быць як нябачнай воку, так і буйной.

паходжанне слова

Слова мае французскае паходжанне. Яно ўтворана ад назвы горада ў Францыі Цюль (Tulle), з насельніцтвам не больш за 20 тыс. Чалавек. Таму як гэты горад лічыцца радзімай цюлю, менавіта тут яго і вынайшлі. Гэта не першы падобны вопыт адукацыі назвы тканіны. Джэрсі, кашмір і бастону - гэта ўсё таксама назвы гарадоў, дзе стартавала вытворчасць гэтых тканін.

Паводле легенды, Людовік XI папрасіў вырабіць для яго такую тканіну, за якой не было б відаць чалавека, але ён мог назіраць за ўсімі. Прычына такой просьбы была ў тым, што яго будучая жонка не хацела, каб яе твар бачылі на вяселлі. На яго просьбу адгукнуліся майстры з невялікага горада Цюль. Прапанаваная імі тканіну так спадабалася каралю, што менавіта з яе і было загадана пашыць сукенку для яго нявесты.

Папулярнасць да тканіны прыйшла ў XVIII стагоддзі. Асабліва ў Вялікабрытаніі ў той час адзенне з цюлю была вельмі моднай.

Зараз ў французскай мове прысутнічае слова Tulle ў двух варыянтах: назва горада і ўласна назва віду тканіны. Абодва словы ў французскім нязменна мужчынскага роду. Акрамя рускага, у многіх еўрапейскіх мовах слова падобна па гучанні з першакрыніцай.

Якога роду «цюль» у рускай мове

Мужчынскі або жаночы, а можа быць, усё залежыць ад кантэксту? Такім чынам, назоўнік «цюль» - які ў яго род? Адказ на пытанне адназначны: мужчынскі. Ніякіх варыянтаў тут быць не можа. Усе прыметнікі і дзеепрыметнікі, якія ужываюцца з гэтым словам, павінны быць таксама выключна мужчынскага роду. І прымяненне да гэтага слова эпітэтаў жаночага такога роду, напрыклад «найтанчэйшая», з'яўляецца памылковым. Цюль - мужчынскага роду, і ён можа быць толькі у пэўны момант.

Чаму «цюль» мужчынскага роду

У чым жа прычына таго, што род менавіта гэты? Калі пачаць падрабязна разбірацца, якога роду слова «цюль» у рускай мове, то можна пераканацца ў тым, што назва, ад якога яно адбылося, было ўжо мужчынскага роду. А па законах словаўтварэння род таксама запазычаецца. А ўжо ў працэсе эксплуатацыі слова само стала служыць крыніцай словаўтварэння. Напрыклад, ад яго адбылося слова цюлевымі (цюлевыя фіранка).

Схіляецца Ці слова «цюль»?

Некаторым гэтае слова здаецца нескланяльных. Слова гэта схіляецца, але не па парадыгме 3-га скланення, як можа здацца, а па парадыгме 2 скланення. Гэтак жа, як і словы кароль, плашч, малы і вестыбюль.

Згодна з школьнай праграме, да другога скланення ў рускай мове адносяць словы ніякага роду з канчаткам -е і -о і словы мужчынскага роду з нулявым канчаткам. Слова падыходзіць пад другую катэгорыю, бо «ь» не з'яўляецца заканчэннем, гэта частка асновы слова. А вось множнага ліку слова не мае.

Чаму блытаюць род у слове «цюль»

Так, сапраўды, чаму нават даволі адукаваныя людзі задаюцца пытаннем аб тым, якога роду слова «цюль» у рускай мове? Усё проста, гэта адбываецца па аналогіі. Незалежна ад таго, што мае на ўвазе які сьведчыць, тканіна або фіранку, гэта словы жаночага роду.

Іншая аналогія ў падсвядомасці адбываецца са словамі 3 скланення, такімі як: «ноч», «дачка», «мыш». Сістэма скланенняў нямала перайначылася з моманту свайго паходжання, і не ўсе словы, якія сканчаюцца на мяккі знак, цяпер жаночага роду, так як з'явілася шмат запазычанняў.

У часы запазычанні словы расійская ведаць вельмі добра была знаёмая з французскім, і для іх было відавочным, якога роду «цюль» у рускай мове. Але людзі, далёкія ад баляў і свецкіх раўтаў, схілялі слова па аналогіі са знаёмымі ім словамі. Гэта грамадства пасля рэвалюцыі пакінула Расію, і мала хто памятаў, як правільна казаць. Такім чынам, слова і набыло «новую» радавую прыналежнасць. Род назоўніку людзі падстаўляюць па аналогіі, і ў большасці выпадкаў гэта спрацоўвае, але не заўсёды.

Людзям проста нязвыкла і чужародна тое, якога кшталту «цюль» у рускай мове на самай справе. Падобная гісторыя адбылася і са словам «кава», якое па правілах мужчынскага роду, але запар і побач ўжываецца ў сярэднім.

Незалежна ад таго, што шмат хто кажа няправільна, трэба імкнуцца дасканала ведаць сапраўдныя правілы мовы. Вывучыць правілы назубок - гэта велізарны крок да гэтага, але заўсёды будуць словы, род якіх трэба проста запомніць. Практычна ўсе яны запазычаныя, і большасць - з французскай мовы. Як прыклад можна згадаць "раяль", "піяніна", "мазоль", з іх родам таксама не заўсёды было ясна.