Мастацтва і забавыМастацтва

Біяграфія і творчасць Васіля Паленава

Культурны асяродак з маленства атачала Васіля Паленава. Таму не дзіўна, што развіццё і станаўленне яго талентаў было шматгранным: талент жывапісца спалучаўся ў ім з дарам архітэктара і музыканта. Ён быў асветнікам, тэатральным і грамадскім дзеячам. Фота Паленава Васіля Дзмітрыевіча з партрэта яго сябра і прыхільніка І. Рэпіна прадстаўлена ніжэй.

дзіцячыя гады

Васіль Дзмітрыевіч Паленаў (1844 - 1927) нарадзіўся ў Пецярбургу ў дваранскай сям'і, у якой з пакалення ў пакаленне аддаваліся культурныя традыцыі. У кабінеце мастака вісеў партрэт яго дзеда - пісьменніка, першага арганізатара дзяржаўнага архіва, удзельніка першай Айчыннай вайны, і бацькі - гісторыка, сакратара Рускага археалагічнага таварыства, шмат які займаўся помнікамі мінулага Расіі. Маці малявала і пісала дзіцячыя кнігі. Усе дзеці былі здольныя да малявання, і з імі займаліся педагогі з Акадэміі мастацтваў. Акрамя таго, дзяцей вучылі музыцы. Пасля Васіль Дзмітрыевіч будзе па вечарах музіцыраваць і злажылі рамансы на словы Лермантава. Дзяцінства Васіля Паленава было шчаслівым і бясхмарным.

вучоба

У 1863 годзе пасля заканчэння гімназіі В. Паленаў паступае ў Пецярбургскі універсітэт. Але яго прыцягвае жывапіс, таму ён наведвае Акадэмію мастацтваў. Вольным слухачом Паленаў займаецца не толькі малюнкам, але і слухае лекцыі па гісторыі мастацтва, па анатоміі, па начартальнай геаметрыі. Ён паспявае займацца музыкай (спявае ў хоры Акадэміі) і з'яўляецца заўсёднікам оперы і канцэртаў. У 1868 ён працягвае вучобу ва ўніверсітэце на юрыдычным факультэце і, займаючыся жывапісам, ў 1871 годзе атрымлівае вялікую залаты медаль за карціну «Уваскрашэнне дачкі Аеру». На гэтую ж тэму піша карціну Ілля Рэпін.

У Францыі

Пасля гэтага Васіль адпраўляецца на працяглы час для вучобы за мяжу. Разам у Рэпіным ён працуе над краявідамі ў мястэчку Вёль, а ў 1876 годзе ў Парыжы заканчвае твор «Арышт гугенотка». Яго яшчэ часта называюць «Арышт гугенотка Жакобин дэ Монтебель, графіні д'Этремон». На палатне намалявана сціплая і стойкая жанчына, гатовая ўзысці на вогнішча або пакласці галаву на плаху за свае перакананні. Яна цвёрдая ў сваёй веры і не адступіцца ад яе. Не менш дбайна ставяцца да каталіцызму тыя, хто прыйшлі яе арыштаваць і адправіць на суд. Гэтыя страшныя і крывавыя гады рэлігійных войнаў у Францыі намаляваны ў цёмных, якія душаць на гледача танах. Каларыт карціны гранічна змрочны. Цяжкія каменныя скляпенні, з-пад якіх выходзіць юная графіня. Святлом выдзелена яе сумны твар. Яна не падымае вачэй на сваіх канваіраў, якія выкананы гонарам, паколькі яны робяць святую справу - змагаюцца з ворагамі святой Маці-Царквы. Холадам і безнадзейнасцю вее ад усяго творы. Мастак-гуманіст, жывучы ў Францыі, прасякнуўся глыбокім разуменнем гістарычнай эпохі, якую перанёс на палатно. За гэтую працу на радзіме ён атрымаў званне акадэміка. Там жа, у Францыі, ён назаўжды пасябраваў з І. Рэпіным і блізка пазнаёміўся з І. Тургеневым. Зносіны з уладаром дум, спеваком прыроды і чалавекам з дваранскага гнязда адаб'ецца на творчасці Васіля Паленава.

Ад'езд на Балканы

У 1876 году Паленаў вярнуўся ў Расію, але не затрымаўся ў ёй. Ён захоплены ідэй яднання славянскіх народаў на Балканах. В. Паленаў едзе спачатку на сербска-турэцкая фронт, потым на руска-турэцкая. Як добраахвотнік, ён прымае ўдзел у баявых дзеяннях супраць туркаў. Ён адзначаны двума ўзнагародамі - залатым сербскім Таковским крыжам і медалём "За адвагу». З тэатра ваенных дзеянняў ён прывозіць карціны, замалёўкі, эцюды, на якіх намаляваны пераважна сцэны ваеннага побыту, сербскія і чарнагорскія вёскі, характэрныя нацыянальныя тыпы.

У Маскве

Вярнуўшыся на радзіму, В. Паленаў пераязджае з Пецярбурга ў Маскву. Менавіта ў Маскве і Падмаскоўі ён адкрывае тую рэчаіснасць, якая да гэтага часу радуе гледача. Тут ён піша свае першыя шэдэўры, якія явят яркі самабытны талент Васіля Паленава.

«Бабулін сад» (1879)

Мастак стварыў пейзаж, сумешчаны з жанравай сцэнкі. Тургенеўскага паэзію старых запушчаных сядзібаў бачыць глядач на палатне. Ўтульны драўляны асабняк з вышчарбленых прыступкамі выносіць гледача ў настальгічныя ўспаміны пра яго мінуўшчыне пышнасці і балях і прыёмах, якія ён бачыў, і ў якіх удзельнічала яго тады яшчэ маладая і прыгожая гаспадыня. Цяпер жа яна, сагнуты узростам, модна апранутая пачатку стагоддзя, ціха ідзе па пясчанай дарожцы ў суправаджэнні ўнучкі ці нават праўнучкі. Дзяўчына беражліва падтрымлівае бабулю. Яны зліваюцца з навакольным іх садам. Гэтая элегія, гэтая лірыка і сузіральнасць ў серабрыста-ружовых, сиреневатых і зялёных танах, якую стварыла майстэрства жывапісца, адкрывае нам не толькі чароўнасць мінулага, але чараўніцтва зачаравальных фарбаў. Гэтая карціна была прынятая ўсімі адразу і безумоўна. Не так было з больш манументальным творам, якое мастак напісаў двума гадамі раней.

«Хрыстос і грэшніца» (1877)

Майстры хвалюе тэма правоў жанчыны, зваяваў сацыяльнай несправядлівасцю і рэлігійным фанатызмам. Хрыстос намаляваны звычайным зямным чалавекам. Царкоўная цэнзура абвінавачвала аўтара ў абразе рэлігійных пачуццяў вернікаў. Былі таму спробы забараніць дадзены твор, якія сустрэлі адпор грамадскасці. Аўтарам шматлікіх прац стаў мастак Васіль Паленаў, карціны якога бударажылі таварыства.

Жыццё на Оке

У 90-х гадах В.Д. Паленаў набывае пусты бархан на беразе Акі. Тут ён будуе дом па ўласным праекце, разбівае выдатны сад і натхнёна піша мілыя яго сэрцу пейзажы Акі. Асабліва любіць Паленаў Васіль Дзмітрыевіч карціны восені, калі прырода расквечаны ўсімі фарбамі: золатам, барвай, рэшткамі зеляніны.

«Залатая восень» (1893)

На палатне намалявана ня сырая восень, а зіхатлівае залатое лета. Яшчэ цёпла, і мерна коціць свае воды спакойная Ака па шырокіх раўнінах. Прыбярэжны лес, приокские далі, малюсенькая цэркаўка удалечыні - гэта абагульнены вобраз радзімы.

«Ранні снег» (1891)

Гэта першая значная праца жывапісца, калі ён перасяліўся ў Бёхово на Аку. Нечакана выпаў снег. Дрэвы і кусцікі яшчэ не скінулі сваіх лісцяў, а неба ўжо зацягнула нізкімі снегавымі хмарамі. Вока яшчэ не пакрылася сапраўдным лёдам, а толькі зацягнулася тонкай ледзяной скарыначкай. Але ўжо ў паветры адчуваецца марозную предзимье.

Так разам з усёй сваёй вялікай сям'ёй (жонка і пяцёра дзяцей) апошнія гады жыцця правёў В. Д. Паленаў на Оке. Там ён стварыў музей. Цяпер ён называецца «Паленава». Там жа і пахаваны пад сціплым Аланецкую крыжам, малюнак якога стварыў сам. Біяграфія Паленава Васіля Дзмітрыевіча напоўнена адухоўленым успрыманнем жыцця. Ён паспеў адбыцца і як мастак, і як музыка, і як сем'янін.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.birmiss.com. Theme powered by WordPress.