АдукацыяНавука

Што такое талерантнасць, і ці патрэбна яна ў грамадстве

Чалавецтва ў працэсе сваёй эвалюцыі мінула доўгі шлях ад жывёльнага статка да сучаснага грамадства. Вылучыўшыся з жывёльнага свету, людзі атрымалі ў спадчыну ад яго падсвядомае жаданне атачаць сябе асобамі, падобнымі сабе (людзьмі свайго племя) і варожае стаўленне да людзей, якія маюць бачныя адрозненні ў знешнасці, паводзінах, ладзе жыцця. Гэты рудымент жывёльнага стану чалавека спараджае нецярплівае стаўленне да «белым крумкачам» - людзям, адрозным ад большасці. Першабытнае племя не ведала, што такое талерантнасць: інстынкт захавання племя дыктаваў людзям клопат толькі пра дзяцей, а да іншых членам племя, адрозным ад большасці яго прадстаўнікоў, людзі ставіліся варожа.

На якім жа этапе развіцця чалавецтва з'явілася паняцце талерантнасці? Як толькі плямёны сталі ўваходзіць у мірны, заснаванае на абмене, зносіны адзін з адным, людзі сталі адкрываць для сябе «іншае». Ксенафобія, то ёсць боязь чужога, нязвыклага, стала саступаць месца цязе да новага, нязведанага. Усё часцей сталі здарацца сітуацыі, калі людзі з аднаго племені сяліліся ў месцах рассялення іншага, працягваючы прытрымлівацца сваіх звычаяў, захоўваючы мову і традыцыі. У старажытных тэкстах мы сустракаем першыя маральныя патрабаванні і заклікі да талерантнасці. Напрыклад, Біблія (Исх.22: 21, Лев.19: 33) дае дакладныя ўказанні быць талерантным, і разам з тым раскрывае прычынаў такога талерантнага паводзінаў: не гняце прышэльцаў, бо вы самі таксама былі чужымі прыхаднямі ў Егіпце.

Тут мы бачым памяркоўнасць да іншаземцаў, то ёсць носьбітам іншай мовы і іншай культуры. Але сучаснае паняцце талерантнасці нашмат шырэй, чым у часы антычнасці. Што значыць талерантнасць для сучаснага чалавека? Гэты тэрмін азначае памяркоўнасць ў адносінах да іншага паводзінам, ладу жыцця, поглядах, рэлігіі. Але ў самім слове «цярпенне» ужо закладзена пераадоленне чагосьці, «пакуты» ад таго, што мы вымушаныя трываць. Гэта - трайболический рудымент, калі нам непрыемны выдатны ад нашага лад жыцця і думак. Мы яшчэ гатовыя змірыцца, калі «іншыя» існуюць недзе далёка, але калі яны становяцца нашымі блізкімі суседзямі, людзі пачынаюць адчуваць неспакой.

З цягам гісторыі было шмат эксцэсаў нецярпімасці да прадстаўнікоў іншай расы, народаў і этнасаў. Антысемітызм не першы і не апошні з іх. Але як быць, калі прадстаўнік тваёй нацыі, чалавек, які размаўляе на тваёй мове, які ў прынцыпе, па факце прыналежнасці да свайго народа, павінен нічым не адрознівацца ад большасці, раптам выбірае іншую веру, іншы лад жыцця, іншыя каштоўнасці? У Сярэднія стагоддзі, калі да іншых Народную ўжо былі прынятыя нормы талерантнага стаўлення, стаўленне да рэлігійных дысідэнтаў у нетрах еўрапейскага хрысціянства было па-ранейшаму варварскім. Пра тое, што такое талерантнасць, ведалі ў XIII стагоддзі, калі жыхароў горада Без'е заклікалі выдаць крыжакам усіх ерэтыкоў, якія пражываюць у ім, але жыхары - хоць і былі ў большасці каталікі - адмовіліся гэта зрабіць. Тады крыжакі забілі ўсіх жыхароў Без'е за «грэх талерантнасці».

У эпоху Рэлігійных войнаў стала асабліва актуальнай патрэбу вызначыць, што такое талерантнасць. Краіны Еўропы былі падзеленыя на «каталіцкія», дзе большасць насельніцтва былі каталікамі, і «пратэстанцкія», дзе каталікоў было меншасць. Тады былі прынятыя нормы рэлігійнай памяркоўнасці, згодна з якімі прадстаўнікі розных веравызнанняў маглі свабодна практыкаваць свой культ.

Вальтэру належыць адно з самых ёмістых азначэнняў таго, што такое талерантнасць: «Мне глыбока брыдка вашы погляды, пане, - пісаў ён свайму апаненту, - але я аддам жыццё за тое, каб вы мелі магчымасць іх свабодна падзяляць». У сучаснай юрыспрудэнцыі прынцып талерантнасці быў замацаваны толькі ў 1995 г., калі ЮНЕСКА прыняла Дэкларацыю прынцыпаў талерантнасці.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.birmiss.com. Theme powered by WordPress.