Навіны і грамадстваФіласофія

Духоўнае жыццё грамадства і індывіда

Соцыум - складаны, мнагамерны арганізм. Апроч эканамічнай сферы, галіне палітыкі і дзяржаўнага ладу, сацыяльных устаноў, існуе яшчэ і духоўная плоскасць. Яна пранікае ва ўсе пералічаныя вышэй сферы жыццядзейнасці калектыву, часцяком аказваючы на іх моцны ўплыў. Духоўнае жыццё грамадства - гэта сістэма ідэй, каштоўнасцяў, паняццяў. Яна ўключае ў сябе не толькі назапашаны багаж навуковых ведаў і дасягненняў ранейшых стагоддзяў, але і этычныя нормы, прынятыя ў соцыуме, каштоўнасныя ўстаноўкі і нават рэлігійныя вераванні.

Усё багацце пачуццяў людзей, ўзлёты іх думкі, найбольш геніяльныя творы і здзяйсненні ствараюць нейкі фонд. Гэта і ёсць духоўнае жыццё грамадства. Філасофія, мастацтва, рэлігія, мараль і навука, з аднаго боку, захоўваюць назапашаныя папярэднімі пакаленнямі ідэі, тэорыі, веды, а з другога - пастаянна прадукуюць новыя здзяйсненні. Духоўная сфера ўсёпранікальным: яна ўплывае на іншыя пласты жыцця соцыума. Так, да прыкладу, павага да правоў чалавека прыводзіць да стварэння дэмакратычных дзяржаў, дзе народ мае магчымасць кантраляваць афіцыйных лідэраў.

Духоўнае жыццё грамадства - гэта комплексны феномен. Аднак для зручнасці гэтую сферу дзейнасці прынята падзяляць на тэарэтычную і практычную (прыкладную). Першая, адштурхваючыся ад вопыту папярэднікаў, творыць новыя ідэі, стварае новыя ідэалы, здзяйсняе прарывы ў навуковых дасягненнях і вырабляе рэвалюцыю ў мастацтве. Гэтыя нябачныя воку новыя веды і ідэі, вобразы і каштоўнасці знаходзяць свой выраз у бачных прадметах: новых девайсах і тэхніках, мастацкіх творах і нават законах. Практычная сфера захоўвае, прайгравае, распаўсюджвае, а таксама спажывае гэтыя напрацоўкі. Тым самым мяняецца свядомасць людзей, членаў соцыуму.

Духоўнае жыццё грамадства і індывіда - гэта адзінае цэлае. Людзі розныя, а таму іх духоўнае існаванне часам ашаламляльна адрозніваецца. Асяроддзе аказвае на асобу, асабліва ў раннім узросце, на стадыі выхавання і навучання, велізарны ўплыў. Людзі ўбіраюць у сябе веды і ўменні, назапашаныя чалавецтвам за мінулыя стагоддзі, асвойваюць іх. Потым прыходзіць чаргу эмпірычнага пазнання свету: індывід праз свой вопыт нешта прымае, а нешта адкідвае з таго, што прапануе яму калектыў. Існуюць, праўда, яшчэ законы, з якімі чалавек вымушаны лічыцца, нават калі ён не падзяляе маральных каштоўнасцяў, якія гэтыя ўстанаўлення спарадзілі.

Можна сказаць, што духоўнае жыццё грамадства пастаянна ўплывае на ўнутраны свет індывіда. Ён нараджаецца як бы двойчы: спачатку з'яўляецца на свет біялагічная асобіна, а затым - у працэсе выхавання, навучання і пераасэнсавання ўласнага досведу - асоба. У гэтым сэнсе соцыум аказвае на яе велізарная,: творчае ўплыў. Бо, як сцвярджаў Арыстоцель, чалавек - жывёла грамадскае. І нават калі індывід вызнае готтентотскую мараль (калі я украду у іншага - гэта добра, а калі ў мяне выкрадуць - гэта дрэнна), то на людзях ён будзе паводзіць сябе інакш, то ёсць мімікрыраваць пад грамадзяніна з сучаснымі, агульнапрынятымі маральнымі каштоўнасцямі (красці - адназначна дрэнна).

З іншага боку, соцыум неймаверны без яго членаў, без асобных людзей. А таму духоўнае жыццё грамадства атрымлівае сталую падсілкоўванне ад асобных прадстаўнікоў, творцаў, навукоўцаў, рэлігійных лідэраў. Лепшыя іх дзеі ўваходзяць у скарбонку культуры чалавецтва, развіваючы соцыум, рухаючы яго наперад, удасканальваючы. У гэтым сэнсе асоба выступае не як аб'ект, а як суб'ект духоўных каштоўнасцей.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.birmiss.com. Theme powered by WordPress.