Значэнне фразеалагізма «Сёмая вада на кісялі»: гісторыя і сучасны ўжыванне

Хто з нас не ведае, што такое фразеалагізмы ?! Ведае амаль кожны, таму што ўсе з нас выкарыстоўваюць іх у сваёй прамове. А якое значэнне фразеалагізма «Сёмая вада на кісялі»?

Пастараемся адказаць на гэтае пытанне ў дадзеным артыкуле.

Што такое фразеалогія?

Фразеалогія - гэта навука, якая займаецца вывучэннем ўстойлівых словазлучэнняў, застылых у мове і разумелых адно канкрэтнае паняцце.

Такіх выразаў досыць шмат: «будаваць вочкі» (завабліваць кагосьці), «неба з аўчынку» (цяжкія выпрабаванні), «прыкусіць язык» (замаўчаць) і іншае.

Большая частка фразеалагізмаў сёння з'яўляецца агульнаўжывальным выразамі, якія людзі выкарыстоўваюць у сваёй штодзённым прамовы.

Сучасная фразеалогія вывучае вялікая колькасць такіх застылых фраз. Сярод іх ёсць і антычныя словазлучэнні ( «яблык разладу», «Геркулес праца», «белая варона»), біблейскія ( «камень перапоны», «збіццё немаўлятаў», «не з гэтага свету»), заходнееўрапейскія ( «на шырокую нагу» , «вернемся да нашых бараноў», «адвакат д'ябла», «але ўсё ж такі яна круціцца»), рускія ( «засячы на носе», «сякерная праца», «вярста Коломенская», «мядзведжая паслуга», «чырвоная радок» ).

Да групы рускіх фразеалагізмаў ставіцца і вывучаецца намі застылае "сёмая вада на кісялі", што такое пазначае гэты выраз, мы і разгледзім больш падрабязна.

У першую чаргу неабходна разгледзець гісторыю паходжання гэтага словазлучэння.

Значэнне фразеалагізма «Сёмая вада на кісялі»: гісторыя паходжання

Дадзены выраз пазначае вельмі далёкага сваяка: напрыклад, вашага четвероюродного брата або траюраднага дзядзечку. Вы нават не можаце дакладна вызначыць ступень сваяцтва з дадзеным чалавекам.

Значэнне фразы «Сёмая вада на кісялі» сыходзіць сваімі каранямі ў рускую гісторыю.

Сёння існуе тры асноўных тэорыі яго паходжання:

Гіпотэза першая. непрыдатная вада

На Русі кісель вельмі любілі, ён замяняў многія напоі. Аднак калі яго ператрымліваць, ад яго адлучалася вадкасць, якая зусім не была падобная на першапачатковы напой. Гэтую вадкасць і называлі "апошняй вадой кісяля».

Гіпотэза другая. Кісель з крухмалу

Калі Пётр Вялікі загадаў сялянам саджаць бульбу, то бульбяны крухмал выкарыстоўвалі для вытворчасці кісяля. Пры гэтым ваду, якая заставалася ад тэхналогіі падрыхтоўкі, і называлі «вадой кісяля».

Гіпотэза трэцяя. Кісель на аўсе

Яшчэ адна тэхналогія падрыхтоўкі кісяля прапаноўвала настойванне яго на аўсе. Ад зерня злівалі ваду. Сёмая змена вады і атрымала найменне «сёмы вады на кісялі».

Фразеалагізм у рускай літаратуры

У айчыннай літаратуры досыць часта сустракаецца выраз «Сёмая вада на кісялі». Значэнне фразеалагізма часта не апісваецца, але яно зразумела носьбітам рускай мовы.

Бытаванне гэтага выраз у творах рускай літаратуры сведчыць пра тое, што яно ўжо актыўна выкарыстоўвалася ў 18 і 19 стагоддзях. Гэтае выказванне сустракаецца ў рамане І. Ганчарова «Абломаў», у тэксце аповесці Ф. Дастаеўскага пад назвай «Дзядзькаў сон» і ў многіх іншых.

Дарэчы сказаць, часам значэнне фразеалагізма «Сёмая вада на кісялі» можа мець на ўвазе і іншая фраза. Выкарыстоўваецца іншае лічэбнік - ня сёмая, а дзесятая вада на кісялі.

Аднак гэта азначае адно і тое ж, так як дадзенае лічэбнік ужываецца не канкрэтна, а абагульнена-сімвалічна.

А ці добра быць «сёмы вадой на кісялі»?

Сам выраз прадугледжвае некаторае грэблівае стаўленне. «Сёмая вада на кісялі» (значэнне фразеалагізма нам зразумела) - гэта зварот да далёкім сваякам, з якім не вельмі-то хочацца знаться. Гэтыя людзі асабліва не патрэбныя, таму яны ўжо сталі чужымі, адносіны з імі - гэта лішні клопат.

У цэлым гэта выраз ужываюць тады, калі мець зносіны са сваякамі не хочацца.

Таму нікому не прыемна, калі яго называюць такім словазлучэннем. Лепш быць зусім чужым чалавекам, чым чуць такое крыўднае найменне. Мабыць, гэта сведчыць аб тым, што траюрадныя браты і сёстры ўжо раднёй сябе не лічаць.

Мы разгледзелі значэнне фразеалагізма «Сёмая вада на кісялі», дадзенае застылае выраз мала зразумела замежнікам, а вось тым, для каго беларуская мова зьяўляецца роднай, яно зразумела.