Казка "Птушыны мову": кароткі змест

«Птушыны мову» - казка, вядомая кожнаму дзіцяці. Фантастычная гісторыя пра чалавека, які з малых гадоў разумеў гаворка птушак, мае некалькі версій. Сюжэты іх падобныя. Пра тое, якія адрозненні існуюць у самых вядомых версіях казкі «Птушыны мова», расказана ў артыкуле.

Афанасьеў

Упершыню руская народная казка «Птушыны мова» была запісаная збіральнікам фальклору васемнаццатага стагоддзя. Звалі гэтага літаратуразнаўца і даследчыка духоўнай культуры Аляксандрам Мікалаевічам Афанасьевым. Казка, пра якую ідзе гаворка ў артыкуле, народная. Але Афанасьеў запісаў і надаў ёй літаратурную форму. А таму прынята лічыць, што менавіта знакаміты рускі фалькларыст і гісторык - яе аўтар.

"Птушыны мову": кароткі змест

У адной рускай купецкай сям'і жыў хлопчык, здольны і цямлівы не па гадах. Звалі яго Васілём. У доме купца, як і належыць, у пазалочанай клетцы жыў салавей. Птушка-цацка шчыравала залівіста з раніцы і да вечара. Гаспадар ж дома аднойчы раптам задумаўся, пра што вяшчае салавей. У гэты дзень бацькі выявілі рэдкі дар Васіля: хлопчык разумеў птушыную мову. Пра што ж спяваў салавей?

прадказанне

Аднак калі Вася пераклала на чалавечы мову сэнс салаўіным песні, бацькі былі нямала засмучаныя. Шасцігадовы хлопчык са слязамі на вачах абвясціў купцу і яго жонцы, што праз шмат гадоў яны стануць прыслугоўваць яму. Салавей нібыта прадказваў, што бацька Васілю ваду насіць будзе, а маці - ручнік падаваць. Бацькоў Васіля наведалі страх і адчай, калі яны пачулі птушынае прароцтва. І каб не пайсці ў слугаванне да ўласнага сыну, глыбокай ноччу яны перанеслі дзіцяці ў лодку і адправілі ў вольны плаванне.

Сустрэча з карабельнікі

Следам за хлопчыкам адправіўся і салавей. На шчасце, насустрач лодцы, у якой плыў Вася і яго верны птушыны сябар, ляцеў з усёй моцы карабель. Капітан гэтага судна пашкадаваў хлопчыкам, узяў яго да сябе на борт і вырашыў выхаваць як уласнага сына.

Салавей і ў моры не пераставаў. Птушка наспявалі Васілю аб тым, што хутка адбудзецца страшная бура, мачта і ветразі будуць разарваныя, а таму карабелынчыку варта павярнуць у стойбішчы. Васіль паведаміў аб салаўіным прадказанні. Аднак новы бацька, у адрозненне ад ранейшага, не паверыў у тое, што хлопчык разумее птушыную мову. Карабельшчык не паслухаўся Васіля, што ледзь не каштавала яму жыцця. На наступны дзень сапраўды пачалася страшная бура. Мачта была зламаная, ветразі абарваны.

Калі праз некалькі дзён прыёмны сын распавёў пра тое, што насустрач ідуць дванаццаць разбойніцкіх караблёў, бацька не стаў сумнявацца, а павярнуў да выспы. Прадказанне і на гэты раз спраўдзілася. Разбойніцкія судна неўзабаве праплылі міма.

У Хвалынск

Карабельшчык счакаў крыху і зноў адправіўся ў шлях. Доўга бадзяліся яны па морах. Аднойчы прыбылі ў горад пад назвай Хвалынск. Васіль да таго часу вырас, узмужнеў.

У мясцовага караля на працягу дванаццаці гадоў пад вокнамі крычалі вароны. Ніхто ніякімі сродкамі не мог ахаваць царскіх асоб ад гучных птушыных воклічаў. Вароны не давалі спакою ні ўдзень, ні ўначы.

У Хвалынск уменне распазнаваць птушыную мову Васілю зноў спатрэбілася. Ён адправіўся да караля і прапанаваў дапамогу. Той паабяцаў наўзамен палавіну царства і адну з дачок у жонкі. Калі ж Васілю не ўдасца пазбавіць каралеўскае сямейства ад вараныя прысутнасці, ня зносіць яму галавы. Герой казкі справіўся з задачай і атрымаў належную яму ўзнагароду.

Справа ў тым, што крумкач і ворониха ўсе гэтыя гады спрачаліся аб тым, каму належыць птушаня. Каралю ўсяго толькі трэба было адказаць, чыім сынам з'яўляецца дванаццацігадовы дзіцяня. Што і было зроблена. Вароніных крыкаў кароль больш не чуў. Роўна, як і яго вялікае сямейства. А зяцем караля стаў чалавек незвычайна адораны, здольны разумець мову салаўя, варона і іншых птушак.

кароль

«Птушыны мову» - казка, а таму канец у ёй шчаслівы. Стаў Васіль валадарыць. У вольны час ад сваіх каралеўскіх спраў шмат падарожнічаў. Аднойчы прыбыў у незнаёмы горад, дзе аказалі яму гасцінны прыём купец з купчыхі. Назаўтра гаспадар і яго жонка падалі каралю і ваду, і ручнік. Ці варта казаць, што людзі гэтыя былі роднымі бацькамі знаўцы птушынай гаворкі?

Васіль не стаў успамінаць здрада, якое некалі здзейснілі бацька і маці. Героі гэтай гісторыі ў адпаведнасці з законамі казачнага жанру сталі жыць-пажываць, ды дабра нажываць.

іншыя версіі

Казка мае некалькі інтэрпрэтацый. Паводле версіі Худякова, дар героя узмацняўся па меры паглынання змей. У казках іншых народаў свету таксама сустракаюцца падобныя матывы. Персанаж, які ўмее разумець гаворка птушак і жывёл, прысутнічае, напрыклад, у «Златовласка». Сюжэт, які нагадвае казку Афанасьева, прысутнічае ў легендах і паданнях крымскіх татар. А матыў прадказанай лёсу бярэ вытокі яшчэ з старажытнагрэцкай міфалогіі. Дастаткова ўспомніць легенду пра Парыса.