АдукацыяГісторыя

Палітычная раздробленасць Русі: перадумовы, наступствы

У дванаццатым стагоддзі адбыўся распад Кіеўскай Русі на асобныя, незалежныя адзін ад аднаго княства, аднак фармальна адзіную дзяржаву яшчэ працягвала існаваць аж да перыяду татара-мангольскага нашэсця. Час з 12 па 16 стагоддзя прынята лічыць перыядам палітычнай раздробненасці (феадальнай) Русі.

Палітычная раздробленасць Русі: перадумовы

Сярод сучасных гісторыкаў дагэтуль вядуцца дэбаты аб тым, што ж стала сапраўднай прычынай падзелу адзінага моцнага дзяржавы на некалькі больш дробных і разрозненых. Лічыцца, што галоўную ролю ў гістарычным працэсе адыграла з'яўленне мясцовага баярства. Князі, кіруючыя асобнымі рускімі землямі, не жадалі больш дзяліцца даходамі з Кіеўскім князем, мясцоваму баярства жа, як ніколі патрэбна была моцная ўлада на месцах, таму яно актыўна падтрымлівала іх пазіцыю.

Акрамя таго, на рубяжы 11-12 стагоддзяў складваецца сістэма вытворчасці тавараў ўсеагульнага спажывання, структурнай адзінкай якой становіцца асобная вотчына. З часам такія вотчыны, якія ёсць у розных кутках краіны, пачынаюць вытворчасць прадуктаў толькі для ўласнага спажывання, але ніяк не на продаж. У выніку таварны абмен паміж землямі адзінай дзяржавы практычна спыняецца. Кожная тэрыторыя, якая знаходзіцца пад кіраваннем асобнага князя, становіцца цалкам аўтаномнай і мае магчымасць шчаснага існавання без падтрымкі суседніх зямель.

Аселы лад жыцця, развіццё пашенного земляробства прывялі да ўзмацнення ўлады дружыннікаў на месцах. Паступова дружыннікі ператвараюцца ў землеўладальнікаў, зацікаўленых у тым, каб іх валодання сталі цалкам незалежныя ад агульнадзяржаўных законаў. У сувязі з гэтым атрымлівае развіццё сістэма так званых імунітэтаў, у адпаведнасці з якой баяры-землеўладальнікі атрымлівалі поўную незалежнасць ад Вялікага князя, станавіліся паўнапраўнымі гаспадарамі сваіх уладанняў, мелі права на ўсталяванне вызначаных законаў на іх тэрыторыі. Адсюль напрошваецца выснова, што палітычная раздробленасць Русі з'явілася следствам развіцця прыватнага землеўладання і пераходу дружыннікаў да аселага ладу жыцця. Да сярэдзіны 12 стагоддзя на аснове існуючага яшчэ некалькі дзесяткаў гадоў таму адзінай дзяржавы складваецца каля пятнаццаці самастойных княстваў. Лік незалежных ад Кіева зямель расце з велізарнай хуткасцю і да 14 стагоддзю дасягае двухсот пяцідзесяці. Найбуйнейшымі дзяржаўнымі ўтварэннямі гэтага перыяду часу становяцца Наўгародская рэспубліка, Галіцка-Валынскае, Уладзіміра-Суздальскае княства. Кожнае такое княства з'яўляецца цалкам самастойным і незалежным ад іншых, мае сваю грашовую адзінку, асобнае войска і да т.п. Адносіны паміж кіраўнікамі ўсіх зямель рэгулююцца на аснове пагадненняў і традыцый. Міжусобныя вайны калі і вядуцца, то вельмі рэдка, у аснове іх - жаданне пашырыць свае землі за кошт тэрыторый суседняга княства.

Палітычная раздробленасць Русі: наступствы

Галоўнымі наступствамі палітычнай раздробненасці Кіеўскай Русі сталі:

  • засваенне новых зямель для вырошчвання збожжа, развіццё сялянскага гаспадаркі;
  • узмацненне ўлады царквы, яе ўплыў на культурнае жыццё краіны;
  • складанне выразнай сістэмы феадальнай іерархіі.

Развіццё сельскай гаспадаркі, імклівы рост гарадоў, выхад асобных рускіх княстваў на знешнепалітычную арэну, развіццё архітэктуры, летапісання - такія наступствы феадальнай раздробненасці Русі. Акрамя таго, поўны палітычны распад дзяржавы так і не адбыўся. Улада Кіеўскіх князёў існавала заўсёды, хай і вельмі прывідна. Праваслаўная вера на працягу ўсяго перыяду раздробненасці аб'ядноўвала людзей усіх рускіх княстваў, кіраўніцтва ўсёй царкоўнай арганізацыі знаходзілася ў руках Кіеўскага мітрапаліта. Перад знешняй небяспекай Кіеўскі князь выступаў як адзіны абаронца рускай дзяржавы. Палітычная раздробленасць Русі стала важным этапам развіцця дзяржавы на шляху да яго будучай цэнтралізацыі, палітычнаму і эканамічнаму ўзлёту.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.birmiss.com. Theme powered by WordPress.